Als u begint met beleggen, dan is het belangrijk dat u kiest hoeveel risico u wilt nemen. Banken en vermogensbeheerders mogen alleen financiële producten aanbieden die aansluiten bij uw persoonlijke situatie. Daarvoor gebruiken zij het risicoprofiel. Bij de meeste vermogensbeheerders kiest u in overleg een passend beleggingsprofiel. De beste vermogensbeheerder voor uw vermogen is er een die risico en rendement op elkaar en op uw wensen afstemt, zodat u uw doel op een veilige manier kunt bereiken. In dit artikel leest u meer over het risicoprofiel.
6 aandachtspunten
1. Wat is een risicoprofiel?
2. Voorbeeld - risicoprofiel ABN Amro
3. Wet Financieel toezicht – zorgplicht van vermogensbeheerders
4. Hoe werkt het bij een broker?
5. Het risicoprofiel van sparen
6. Aan de slag – bepaal uw beleggingsprofiel!
1. Wat is een risicoprofiel
Laat u uw vermogen beleggen door een vermogensbeheerder, dan moet er eerst bepaald worden welk risicoprofiel het beste bij u past. U legt hierin uw eisen vast voor de verhouding van risico en rendement. Zo’n profiel zegt iets over u als belegger, welke risico’s u bereid bent te nemen met uw geld. En het is bepalend voor de beleggingen waarin u uw geld wilt steken. Bij ieder type risicoprofiel passen andere soorten beleggingen. Daarom wordt het ook wel beleggingsprofiel genoemd. Als u weinig risico wilt lopen, dan zal uw vermogensbeheerder een defensief beleggingsprofiel voorstellen. Maar de keerzijde is dat uw rendement naar verwachting lager zal uitvallen. Bent u een offensieve belegger, dan ligt u niet wakker van flinke koersschommelingen. Als offensieve belegger gaat u voor het hogere rendement dat te halen valt met risicovollere beleggingen, zoals aandelen.
Definitie risicoprofiel
Een risicoprofiel geeft aan hoeveel risico een vermogensbeheerder mag nemen met het kapitaal van de belegger. Het risicoprofiel wordt bepaald op basis van het rendement dat men wil behalen. Hierbij geldt dat hoe hoger het potentiële rendement is, des te meer risico men loopt.
Bron: ensie.nl
Vermogensbeheerders hanteren uiteenlopende aanduidingen voor hun beleggingsprofielen. Een risicoprofiel beleggen varieert van zeer defensief tot zeer offensief. Er is geen eenduidigheid, waardoor benaming, samenstelling van de profielen en de asset allocatie tussen aanbieders kunnen verschillen. Dat is verwarrend. De ene vermogensbeheerder houdt bij een neutraal profiel een verdeling van 50/50 voor aandelen en obligaties aan, terwijl een ander 40/60 hanteert.
De AFM constateert ook dat de verschillende profielnamen en aannames over welke beleggingen passen binnen een risicoprofiel, het voor beleggers onoverzichtelijk en moeilijk maken om te vergelijken. De toezichthouder heeft een leidraad informatie over risicoprofielen opgesteld met als doel beleggers meer duidelijkheid te geven over de beleggingen en de risico’s achter risicoprofielen, om vergelijken eenvoudiger te maken.
2. Voorbeeld - risicoprofiel ABN Amro
Het risicoprofiel bepaalt de samenstelling van uw beleggingsportefeuille en heeft invloed op het rendement dat u mag verwachten. Over het algemeen geldt dat hoe meer risico u neemt, des te groter de mogelijkheid op een hoger rendement. In slechte beleggingsjaren is doorgaans ook uw verlies groter. Het is dus belangrijk om een weloverwogen keuze te maken in het risico dat u wilt en kunt lopen.
Een risicoprofiel bepalen is een uitgebreid proces. Een vermogensbeheerder stelt meestal uw beleggersprofiel vast aan de hand van een vragenlijst (inventarisatie). Hoe het gedaan wordt, verschilt per partij. In zijn algemeenheid kijkt een aanbieder naar verschillende factoren, zoals:
- uw situatie,
- uw beleggingsdoel,
- uw kennis en ervaring
- uw beleggingshorizon
- uw risicobereidheid
ABN Amro vraagt bijvoorbeeld waarom u wilt beleggen (uw beleggingsdoel) en hoe lang u het geld kunt missen (uw beleggingshorizon). Vervolgens wordt gevraagd hoe uw inkomsten en uitgaven, schulden en bezittingen eruitzien (uw financiële situatie) en hoeveel risico u kunt en wilt lopen (uw risicohouding). Daarna komen er vragen over uw kennis en ervaring met beleggen. Zo rolt er dan een beleggersprofiel uit, dat het uitgangspunt wordt voor de invulling van uw portefeuille. Dit ligt niet voor altijd vast. Wijzigen uw omstandigheden, dan kan het zijn dat ook uw profiel wordt aangepast, bijvoorbeeld van een offensief profiel naar neutraal profiel. U dient zelf veranderingen te melden aan uw vermogensbeheerder. Alleen met volledige informatie kan de vermogensbeheerder de diensten aanbieden die bij uw situatie passen.
ABN Amro Vermogensbeheer hanteert vijf risicoprofielen. Dit is gebruikelijk. Het varieert van een defensief profiel (weinig risico) tot zeer offensief (veel risico). Zoals eerder aangegeven verschillen de benamingen van de verschillende risicoprofielen per partij. Zo komt het matig offensieve profiel van ABN AMRO het meest overeen met wat bij de meeste vermogensbeheerders een neutraal of gemiddeld profiel heet. Om vermogensbeheerders goed te kunnen vergelijken is het daarom handig om naar de invulling van de beleggingsportefeuille te kijken.
Risicoprofiel, beleggingshorizon en asset allocatie bij ABN Amro
| ABN Amro | Defensief | Matig defensief | Matig offensief | Offensief | Zeer offensief |
| Beleggingshorizon | >5 jaar | >7 jaar | >10 jaar | >12 jaar | >15 jaar |
| Aandelen | 20% | 35% | 55% | 75% | 90% |
| Obligaties | 70% | 55% | 35% | 15% | 0% |
| Liquiditeiten | 10% | 10% | 10% | 10% | 10% |
Bron: ABN Amro
3. Wet Financieel toezicht – zorgplicht van vermogensbeheerders
Een vermogensbeheerder met een zorgplicht is verplicht om uitgebreid onderzoek te doen naar uw situatie. De verplichte geschiktheidstoets betreft uw financiële positie, doelstellingen, risicobereidheid, kennis en ervaring. Uit dit onderzoek volgt een passend beleggersprofiel. Op die manier kan hij uw geld in overeenstemming met uw wensen en risicobereidheid beleggen. Dit ‘ken-je-klant’ beginsel is vastgelegd in de Wet financieel toezicht.
De vermogensbeheerder moet jaarlijks opnieuw kijken of uw beleggersprofiel nog passend is bij uw situatie. Dat is de onderzoeksplicht van een vermogensbeheerder. De meeste vermogensbeheerders hebben een zorgplicht en onderzoeksplicht. Maar er zijn ook een aantal aanbieders waar u zelf een risicoprofiel of mixfonds kiest zonder advies. Zij bieden hun diensten op execution only basis aan.
Ten slotte gelden er verplichtingen voor de aanbieder om duidelijke informatie te verstrekken over bijvoorbeeld de kosten van de dienstverlening. Dat is de informatieplicht van de vermogensbeheerder.
De Wet financieel toezicht kent twee toezichthouders, De Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De AFM is verantwoordelijk voor toezicht op het gedrag van vermogensbeheerders.
4. Hoe werkt het bij een broker
Kiest u liever voor zelf beleggen? Dan hebt u een beleggingsrekening nodig bij een broker. Bekende voorbeelden zijn DeGiro, Lynx en Saxo Bank. Maar ook grootbanken als ABN Amro, ING en Rabobank bieden brokerdiensten aan. Brokers stellen geen risicoprofiel vast. Zij hebben geen zorgplicht. Hun dienstverlening bestaat uit execution only. Dat betekent dat u voor eigen rekening én risico belegt.
Brokers bieden ook geen tools om zelf een risicoprofiel op te stellen. Over het algemeen is het voor zelf beleggers erg lastig om daardoor een goede inschatting van het risico te maken. U kunt dan al snel te offensief beleggen of bepaalde risico’s missen.
Beleggen gaat altijd met risico’s gepaard. Belangrijk is dat u zich van deze risico’s bij beleggen bewust bent. Risico’s kunt u beperken door goed te spreiden. Dit doet u door verschillende soorten beleggingen te kopen. Denk bijvoorbeeld aan aandelen-, obligatie- en vastgoedfondsen. Een eenvoudiger manier is door te beleggen in een mixfonds.
5. Het risicoprofiel van sparen
Sparen voelt als een relatief veilige vorm van beleggen. U zet voor kortere of langere tijd uw geld weg op een spaarrekening en dat levert u een bepaalde rente op. Het lage risicoprofiel gaat wel gepaard met een laag rendement. Op een spaardeposito kunt u wel iets meer rente krijgen dan op een gewone spaarrekening. Meer weten over sparen en deposito’s vergelijken?
Sparen wekt de indruk veilig te zijn. Dat komt omdat spaargeld dat onder het depositogarantiestelsel valt, tot 100.000 euro per rekeninghouder en per bank gegarandeerd is. Daardoor verliest u bij een faillissement van de bank niet al uw geld. Daar zijn wel voorwaarden aan. Over het depositogarantiestelsel leest u hier meer.
Maar aan sparen kleven wel degelijk risico’s. Niet alle financiële producten vallen onder het depositogarantiestelsel. En vermogen boven een ton is niet gegarandeerd. Één van de grootste risico’s wordt vaak over het hoofd gezien. Namelijk dat u met sparen uw financiële doelen niet haalt. Al jaren is het reëel rendement op spaargeld negatief. Dat betekent dat het rendement (spaarrente) lager is dan de inflatie, wat de koopkracht van uw spaarvermogen langzaam uitholt. Uw vermogen wordt dus langzaam minder waard. Dat maakt sparen minder geschikt als u pas op lange termijn het geld nodig heeftMet geld dat u langere tijd kunt missen, is het daarom meestal verstandiger om te beleggen. Met de rekentool van Finner ziet u direct wat het verwachte verschil in rendement tussen sparen of beleggen is.
6. Aan de slag - bepaal uw beleggingsprofiel
Succesvol beleggen begint met een goed plan. In uw persoonlijke beleggingsplan bepaalt u ook hoeveel risico u bereid bent te accepteren. Als uw beleggingshorizon langer is, kunt ook meer risico in uw portefeuille nemen. Uw risicoprofiel bepaalt vervolgens de samenstelling van uw beleggingsportefeuille.
Begint u met beleggen via een vermogensbeheerder dan zal deze meestal contact met u opnemen om samen uw risicoprofiel vast te stellen. Het is wel goed als u zich hier al op voorbereidt, door antwoord te geven op de vragen die bij de inventarisatie aan u worden gesteld. Zet voor uzelf alvast op een rij wat in uw situatie van belang is, inclusief uw beleggingsdoel en -horizon.
Wilt u zelf beleggen, dan is het van belang dat u vooraf een goede inschatting maakt van het risico dat u wilt lopen en hoe u dat wilt bewaken. Daar komt dus meer kennis bij kijken, u dient met name inzicht te hebben in de risico’s en rendementen van beleggen. U bent zelf verantwoordelijk voor het beheersen van risico’s en hoe u dat doet. Online zijn er vragenlijsten te vinden, die inzicht geven in uw risicoprofiel. U kunt ook handig gebruik maken van onze tool: Beleggen begint met een plan.
U kunt zich natuurlijk ook eerst verdiepen via onze eBooks met nuttige informatie over beginnen met vermogensbeheer of het opstellen van een beleggingsplan.